Trong năm 2025, quy định về mức phạt chậm nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) đã có những cập nhật mới nhất. Việc nắm rõ cách tính tiền phạt và số ngày chậm nộp theo quy định hiện hành sẽ giúp người nộp thuế hạn chế rủi ro vi phạm hành chính về thuế. Cùng Kế Toán Hà Nội khám phá chi tiết bài viết.
Những trường hợp bị xử phạt do nộp tiền thuế chậm
Theo khoản 1 Điều 59 Luật số 38/2019/QH14 về quản lý thuế:
a) Người nộp thuế nộp tiền thuế quá thời hạn được ấn định (hạn trong thông báo của cơ quan thuế, trong quyết định xử lý thuế hoặc thời hạn gia hạn theo quy định) sẽ bị tính chậm nộp.
b) Trường hợp người nộp thuế tự khai bổ sung hồ sơ dẫn tới làm tăng số tiền thuế phải nộp, hoặc khi cơ quan quản lý thuế/nhà nước có thẩm quyền kiểm tra, thanh tra phát hiện số tiền thuế phải nộp cao hơn số đã kê khai trước, thì phần tiền thuế tăng thêm này cũng bị coi là chậm nộp kể từ ngày hết hạn nộp thuế của hồ sơ khai ban đầu.
c) Trường hợp người nộp thuế khai bổ sung hồ sơ làm giảm số tiền thuế đã được hoàn trả, hoặc khi cơ quan quản lý thuế kiểm tra, thanh tra phát hiện số tiền hoàn trả thực tế nhỏ hơn số đã hoàn, thì khoản tiền phải nộp hoàn lại cho ngân sách sẽ tính chậm nộp kể từ ngày nhận hoàn trả hoặc ngày hoàn thành thủ tục hoàn thuế.
d) Các trường hợp nộp tiền thuế theo quy định tại khoản 5 Điều 124 Luật này.
đ) Người nộp thuế không bị xử phạt vi phạm hành chính về quản lý thuế do đã hết thời hiệu xử phạt nhưng vẫn bị truy thu số tiền thuế còn thiếu theo khoản 3 Điều 137 Luật này.
e) Người nộp thuế không bị xử phạt hành chính về quản lý thuế trong các hành vi theo khoản 3, khoản 4 Điều 142 nhưng vẫn phải nộp phần tiền thiếu.
g) Cơ quan, tổ chức được giao thu nộp tiền thuế thay cho người nộp thuế, nếu chậm chuyển nộp thì cũng bị tính tiền chậm nộp tương ứng phần chậm chuyển đó.
Theo khoản 8 Điều 59 Luật số 38/2019/QH14 Luật quản lý thuế:
Người nộp thuế phải nộp tiền chậm nộp theo quy định tại khoản 1 Điều này được miễn tiền chậm nộp trong trường hợp bất khả kháng quy định tại khoản 27 Điều 3 của Luật này. Trường hợp bất khả kháng bao gồm:
a) Người nộp thuế bị thiệt hại về vật chất do gặp thiên tai, thảm hoạ, dịch bệnh, hoả hoạn, tai nạn bất ngờ;
b) Các trường hợp bất khả kháng khác theo quy định của Chính phủ.”
Mức phạt chậm nộp tiền thuế và cách tính tiền phạt chậm nộp thuế:
Theo Luật Quản lý thuế (khoản 2 Điều 59 Luật số 38/2019/QH14, sửa đổi bổ sung 2024), khi người nộp thuế trả chậm, cơ quan thuế sẽ tính tiền phạt dựa trên tỷ lệ phần trăm mỗi ngày trên số tiền nợ. Cụ thể, mức phạt hiện nay là 0,03%/ngày.
Khoảng thời gian bị tính phạt sẽ được cộng liên tục, bắt đầu từ ngày liền sau ngày hết hạn nộp (hoặc ngày hết hạn gia hạn/ra quyết định ấn định thuế…) cho đến ngày ngay trước khi tiền nợ thuế thực sự được nộp vào ngân sách. Nếu người nộp thuế có nhiều khoản nợ, khoản nào phát sinh trước sẽ bị tính phạt trước.
Kể từ 01/01/2025, quy định mới khẳng định thời gian tính phạt được tính liên tục kể cả ngày lễ, ngày nghỉ, nhằm đảm bảo công bằng và minh bạch trong xử lý nợ thuế.
Cách tính tiền phạt do chậm nộp thuế
Số tiền phạt vì nộp thuế trễ hạn được xác định theo công thức:
Tiền phạt chậm nộp = Số tiền thuế còn nợ × 0,03% × Số ngày bị chậm
Trong đó:
- Số tiền thuế còn nợ là phần thuế chưa nộp đúng thời hạn.
- 0,03% là mức tính phạt cho mỗi ngày chậm nộp theo quy định hiện hành.
- Số ngày bị chậm là tổng số ngày tính từ ngày liền sau hạn nộp đến ngay trước ngày nộp đủ vào ngân sách.
Ví dụ tình huống thực tế cho doanh nghiệp năm 2025
Một Công ty B có nghĩa vụ nộp tiền thuế thu nhập doanh nghiệp tạm tính quý 1 năm 2025. Hạn chót nộp thuế là ngày 30/04/2025. Tuy nhiên, do một số lý do, doanh nghiệp đã nộp muộn vào ngày 15/05/2025.
- Số tiền thuế chậm nộp: 50.000.000 VNĐ
- Số ngày chậm nộp: Từ ngày 01/05/2025 đến 15/05/2025 là 15 ngày.
- Tỷ lệ phạt chậm nộp (theo quy định hiện hành): 0.05%/ngày
Áp dụng công thức tính tiền chậm nộp theo quy định tại Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14:
- Số tiền phạt chậm nộp = Số tiền thuế chậm nộp x 0.05% x Số ngày chậm nộp
- Số tiền phạt chậm nộp = 50.000.000 VNĐ x 0.05% x 15 ngày = 375.000 VNĐ.
- Như vậy, ngoài việc phải nộp 50.000.000 VNĐ tiền thuế, Công ty B còn phải nộp thêm 375.000 VNĐ tiền phạt chậm nộp.
Số ngày chậm nộp thuế
“Khoảng thời gian để tính tiền chậm nộp được xác định liên tục, tính bắt đầu từ ngày kế tiếp sau khi phát sinh khoản tiền thuế phải nộp chậm theo quy định tại Khoản 1 Điều này đến ngày ngay trước thời điểm số tiền thuế đó (bao gồm thu hồi hoàn thuế, khoản thuế ấn định, thuế tăng thêm…) được nộp vào ngân sách nhà nước.”
- Trước ngày 01/01/2015: Nếu số ngày nộp trễ dưới 90 ngày: Tiền phạt chậm nộp = Số tiền thuế còn thiếu × 0,05% × Số ngày chậm
- Trước ngày 01/01/2015: Nếu số ngày nộp trễ vượt quá 90 ngày: Tiền phạt chậm nộp = Số tiền thuế còn thiếu × 0,07% × (Tổng số ngày chậm – 90)
- Từ ngày 01/01/2015: Tiền phạt chậm nộp = Số tiền thuế còn thiếu × 0,05% × Số ngày chậm
- Từ ngày 01/7/2016: Tiền phạt chậm nộp = Số tiền thuế còn thiếu × 0,03% × Số ngày chậm
