Bộ Tài chính đã chính thức thông qua Đề án “Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán”, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Đây được xem là bước chuyển lớn trong quản lý thuế đối với khu vực HKD, nhằm đảm bảo tính công bằng, minh bạch và quản lý theo thực tế doanh thu thay vì thuế khoán cố định như trước đây.
Theo Đề án, các hộ kinh doanh sẽ được chia thành 3 nhóm dựa trên quy mô doanh thu hằng năm, với phương pháp tính thuế và nghĩa vụ kê khai riêng biệt.
Nhóm 1: Doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm – Được miễn thuế
Hộ kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm (mức cũ là 100 triệu) sẽ được miễn nộp cả thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN).
Tuy được miễn thuế, nhóm này vẫn cần kê khai doanh thu định kỳ, nhưng không bắt buộc sổ sách kế toán phức tạp.
Hộ có thể chọn thời điểm kê khai linh hoạt 2 lần/năm, chẳng hạn đầu năm và giữa năm, hoặc giữa năm và cuối năm.
➡️ Mục tiêu của quy định là giảm gánh nặng thủ tục cho nhóm hộ kinh doanh nhỏ lẻ, đồng thời vẫn giúp cơ quan thuế nắm được biến động doanh thu thực tế.
Nhóm 2: Doanh thu từ 200 triệu đến dưới 3 tỷ đồng – Tính thuế trực tiếp trên doanh thu
Với nhóm hộ này, phương pháp tính thuế vẫn giữ nguyên dạng trực tiếp trên doanh thu nhưng thuế suất được quy định chi tiết theo từng ngành nghề:
- Phân phối hàng hóa: 1,5%
- Sản xuất, dịch vụ ăn uống: 4,5%
- Dịch vụ khác: 7%
- Cho thuê tài sản: 10%
Nhóm này không cần áp dụng chế độ kế toán phức tạp, nhưng phải lập sổ sách đơn giản theo mẫu của Bộ Tài chính và kê khai thuế 4 lần/năm (theo quý) thay vì nộp thuế khoán.
- Bắt buộc xuất hóa đơn điện tử nếu doanh thu vượt 1 tỷ đồng
- Các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm, đặc biệt trong ngành bán lẻ, dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng, phải xuất hóa đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối cơ quan thuế, theo quy định tại Nghị định 70/2025.
- Các hộ có doanh thu dưới ngưỡng này không bắt buộc, tuy nhiên Bộ Tài chính vẫn khuyến khích ghi chép doanh thu thường xuyên để tránh sai lệch khi quyết toán.
Nhóm 3: Doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm – Áp dụng thuế 17% trên lợi nhuận
Nếu một hộ kinh doanh có doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm trong hai năm liên tiếp, cơ quan thuế sẽ chuyển sang nhóm 3 từ năm thứ 3 trở đi.
Đây là nhóm có nghĩa vụ kê khai, nộp thuế và quản lý sổ sách như doanh nghiệp nhỏ, với nhiều điểm mới đáng chú ý.
Áp dụng phương pháp khấu trừ thuế GTGT
Hộ kinh doanh phải tính thuế theo công thức:
Thuế GTGT phải nộp = Thuế GTGT đầu ra – Thuế GTGT đầu vào.
Điều này đòi hỏi hộ phải lưu giữ hóa đơn đầu vào – đầu ra đầy đủ, và theo dõi chi tiết hoạt động kinh doanh.
Thuế thu nhập cá nhân 17% trên lợi nhuận
Mức thuế TNCN được xác định 17% trên tổng lợi nhuận, trong đó:
👉 Lợi nhuận = Doanh thu – Chi phí hợp lý.
So với trước đây, đây là thay đổi quan trọng, vì hộ kinh doanh phải xác định rõ chi phí hợp lệ và có chứng từ chứng minh.
Quy định kê khai theo doanh thu
- Nếu doanh thu trên 50 tỷ đồng/năm, hộ kê khai theo tháng.
- Nếu dưới 50 tỷ đồng, kê khai theo quý.
Cách làm này giúp phân loại quy mô hộ kinh doanh rõ ràng, đồng thời tăng tính linh hoạt trong khai báo thuế.
Bắt buộc xuất hóa đơn và mở tài khoản ngân hàng riêng
Mọi giao dịch kinh doanh phải có hóa đơn, dù là từ máy tính tiền hoặc nền tảng điện tử khác.
Ngoài ra, hộ kinh doanh nhóm 3 bắt buộc mở tài khoản ngân hàng riêng cho hoạt động kinh doanh, để phân tách dòng tiền cá nhân và dòng tiền kinh doanh, giúp cơ quan thuế kiểm soát minh bạch hơn.
Tác động thực tế và dự báo cho giai đoạn 2026 trở đi
Theo số liệu mới nhất của Bộ Tài chính, năm 2024 cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ và cá nhân kinh doanh, tăng 6% so với 2023.
Trong đó, 2,2 triệu hộ đang hoạt động ổn định (bao gồm hộ khoán và kê khai), tăng 4% so với năm trước.
Đáng chú ý, có 1,3 triệu hộ có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm – nghĩa là đang nằm trong diện phải kê khai và nộp thuế theo quy định mới.
Việc áp dụng đề án này sẽ giúp ngành thuế quản lý hiệu quả hơn, phản ánh đúng năng lực kinh doanh thực tế của từng hộ, đồng thời tạo sân chơi công bằng giữa hộ cá thể và doanh nghiệp nhỏ.
Tóm lại
Từ 1/1/2026, việc xóa bỏ thuế khoán sẽ là dấu mốc quan trọng.
- Hộ nhỏ được nới ngưỡng miễn thuế lên 200 triệu đồng.
- Hộ trung bình vẫn tính thuế trực tiếp theo doanh thu, kê khai theo quý.
- Hộ lớn, doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm, chịu thuế thu nhập 17% và áp dụng chế độ như doanh nghiệp.
Đây là bước tiến hướng tới nền thuế minh bạch, công bằng và phản ánh thực tế hơn, nhưng đồng thời cũng là lời nhắc cho hộ kinh doanh cần chuẩn bị sổ sách, hóa đơn, và cách quản lý tài chính bài bản hơn từ bây giờ.
>>> Cập nhật thêm tin tức mới về thuế & kế toán hộ kinh doanh tại www.ketoanhanoi.vn
